Bao bì là một loại sản phẩm công nghiệp đặc biệt sử dụng để chứa đựng, bao gói bên ngoài sản phẩm. Đây được xem là yếu tố đầu tiên, trực tiếp tiếp xúc với hàng hóa, nhằm bảo vệ giá trị sử dụng của hàng hóa về chất lượng và số lượng… và ngăn cách sản phẩm với môi trường bên ngoài.

Ông Nguyễn Như Khuê - Tổng Giám đốc Công ty Công nghệ Hóa nhựa Bông Sen - cho rằng vai trò của bao bì rất quan trọng, đặc biệt là bao bì ngành nhựa đóng góp cho sự phát triển của kỹ nghệ rất lớn.

Trong một nghiên cứu của Đức đã chỉ ra ở các nước đang phát triển như là Việt Nam, vì không có bao bì thích hợp nên sản phẩm bị hư hại tới 50% khi đưa đến tay người tiêu dùng. Trong khi đó, ở các nước phát triển như là Đức, Áo hay Pháp các sản phẩm chỉ bị hư hại từ 1 - 2%.

“Khi chúng ta chúng ta sản xuất ra nông sản, từ nhà sản xuất cho đến tay người tiêu dùng, sản phẩm đã bị hư hại tới 50% khi không được đựng trong bao bì phù hợp. Tất cả hàng hóa hư hại trên dĩ nhiên trở thành rác thải, thì đây là một vấn đề không phải chỉ riêng nền kinh tế mà cả vấn đề môi trường rất là lớn”, ông Như Khuê nói.

Tuy nhiên, các loại bao bì hiện nay đều được thiết kế dạng bao bì nhựa, bao bì không thân thiện với môi trường. Trong khi đó, Việt Nam là một trong 5 quốc gia thải rác thải nhựa ra đại dương nhiều nhất thế giới. Thải ra nhiều nhất, nhưng Việt Nam không phải sử dụng nhiều mà do không có cách xử lý tốt.

Theo các chuyên gia trong ngành nhựa, hiện nay cũng như thời gian tới, việc sử dụng các sản phẩm tái chế sẽ trở thành xu hướng. Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh gay gắt như hiện nay, ngoài các yếu tố như chất lượng, giá cả hàng hóa, bao bì ngày càng chiếm một vai trò quan trọng. Bao bì cũng tác động lớn đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng.

Hiện người tiêu dùng toàn cầu, trong đó có Việt Nam đã và đang có xu hướng lựa chọn nhiều sản phẩm có nguồn gốc thực vật, mang yếu tố tốt cho sức khỏe, sản phẩm bản địa, bảo vệ môi trường... Đặc biệt, những loại bao bì, chất liệu bao bì thân thiện môi trường là yếu tố được số đông người tiêu dùng ủng hộ, chọn mua. Vì vậy, doanh nghiệp Việt cần quan tâm đến xu hướng đóng gói, bao bì trong thị trường nội địa và cả xuất khẩu.

Do đó, xu hướng đóng gói bao bì mới của thế giới là công nghệ phát triển kinh tế tuần hoàn với nhựa tái chế, kể cả sản phẩm bao bì, cao su, may mặc, gỗ... Hiện tại, công nghệ tái chế nhựa đã tiến lên mức hoàn thiện, cùng lúc có thể tách mực in, phân loại màu, khử mùi, tẩy rửa… cho ra nguyên liệu nhựa trắng, nhựa màu… Chính vì vậy, các doanh nghiệp cần phải chú ý sản xuất sản phẩm với bao bì an toàn cho người sử dụng, bao bì tái sinh được. Bên cạnh đó là những yêu cầu về kỹ thuật cho bao bì thiết kế trang trí phải hài hòa. Các sản phẩm bao bì phải tiết kiệm được tài nguyên thiên nhiên.

Song song đó, bao bì đóng một phần quan trọng trong công tác truyền thông và chiến lược marketing của một sản phẩm hay thương hiệu. Bởi trên mỗi bao bì đều được thiết kế với sự kết hợp giữa cấu trúc, nguyên liệu, cách trình bày, màu sắc, hình ảnh và những thành phần khác tạo ra sự thu hút cho khách hàng.

Về đóng gói, bao bì cho thị trường nội địa và xuất khẩu, bà Hồ Ngọc Phương Thảo - Đánh giá viên trưởng về các tiêu chuẩn quốc tế HACCP, ISO 22000, FSSC, BRC cho rằng theo xu hướng hiện nay, bao bì phải phù hợp với quy cách mới về thân thiện với môi trường. Đồng thời, ghi nhãn bao bì đúng là những cái rất mới và quan trọng hơn bao bì đẹp. Bao bì đẹp cũng tùy phân khúc khách hàng, cái đẹp là cái tinh tế nhất, hấp dẫn nhất song quan trọng vẫn là quy cách.

“Để sản phẩm đến tay của khách hàng sẽ bao gồm các yếu tố như bên ngoài sản phẩm và chương trình marketing của doanh nghiệp. Do đó, để đưa sản phẩm ra thị trường các doanh nghiệp cần phải đảm bảo yếu tố về mặt kỹ thuật, về mặt tiêu chuẩn của bao bì”, bà Phương Thảo nói.

Cụ thể, những yếu tố kỹ thuật, tiêu chuẩn được thể hiện trên nhãn của bao bì sản phẩm. Theo đó, nhãn của bao bì sẽ được thiết kế chứa nội dung liên quan đến sản phẩm, thành phần, thành phần định lượng, thông số kỹ thuật, thông tin cảnh báo,... thậm chí là câu chuyện mà doanh nghiệp muốn gửi gắm đến khách hàng thông quan sản phẩm. Nhưng thiết kế nội dung trên nhãn bao bì phải dựa theo khung quy chuẩn của pháp luật.

“Khi một doanh nghiệp đưa sản phẩm hàng hóa ra ngoài thị trường, trên bao bì sẽ có những thông tin về doanh nghiệp và sản phẩm. Tùy vào mỗi doanh nghiệp, từng sản phẩm mà thông tin trên bao bì sẽ được thiết kế khác nhau. Tuy nhiên, để thiết kế một bao bì bền vững thông tin trên bao bì phải dựa theo một khung quy chuẩn pháp luật như thông tin đó sẽ được thể hiện trên chất liệu gì, chất liệu đó được gắn lên trên hàng hóa của doanh nghiệp như thế nào thì sẽ thể hiện được sản phẩm và tuân thủ cái phần kỹ thuật liên quan đến các tiêu chuẩn mà nó vẫn đáp ứng được yêu cầu về luật”, bà Phương Thảo chia sẻ.

Đối với sản phẩm xuất khẩu, doanh nghiệp cần biết rõ các yêu cầu tại thị trường mục tiêu liên quan đến bao bì để tránh những trường hợp hàng bị từ chối. Đồng thời, đơn vị sản xuất kinh doanh không nên dừng lại ở đổi mới sáng tạo sản phẩm, dịch vụ, mà nên chủ động sử dụng bao bì đáp ứng xu hướng tiêu dùng để thu hút khách hàng.

Trong mọi trường hợp, doanh nghiệp cần đặt mình vào địa vị người mua để biết nhu cầu khách hàng. Ngoài độ bắt mắt, khơi gợi tò mò, khách có thể mua lần đầu, nhưng bền vững dài lâu, cần chất lượng, tính năng, tác dụng. Có thể linh hoạt, đổi mới sản phẩm khi cần, biến hóa thêm về bao bì, cách chế biến… để thu hút khách hàng.